SARAY OLAN YERDE ADALET OLUR MU?
ADALET SARAYI SÖZÜ NEREDEN GELİYOR?
Saray olan yerde adalet olur mu? Zinhar olmaz. Neresinden bakarsanız bakın olmaz.. Öykülerde, masallarda mitlerde olur ama…
Saray, saraylar güç göstergesidir. Ayrıcalıktır. Peki adalet?.. Kimin adaleti sözüne verilen yanıtla ilgili.
Bir söylenceye göre Memlüklere uzanıyor “adalet sarayı “ sözü. Devlet idarecilerinin devir teslimi için yapılmış!
Ama asıl hikaye başka. En akla yatan ve rahatlatan hikaye bu.
1750 yılında, Alman Prusya Kralı Büyük II. Frederick, Berlin yakınlarındaki Potsdam ormanlarında gezinirken, bir değirmenin bulunduğu alçak bir tepe üstünde durur. Manzara güzel, hava nasıl ferahtır.
"Yazlık sarayımı burada yapalım" der, sessiz ve sakin kapanıp okumayı çok seven, kütüphanesiyle ünlü kral..
"Değirmeni satın alın. Yıkın yerine saray yapın" der adamlarına..
Adamları değirmenciye gider ve kralın bu isteğini iletirler.
Değirmenci malını satmak istemez.
Kral değirmenciyi huzuruna çağırtır. "Yanlış anladınız herhalde beyefendi, ben satın almak istiyorum orayı. Kaça satarsınız?" diye sorar...
"Yanlış anlamadım efendim. Adamlarınıza da söyledim. Değirmenim satılık değil" der, değirmenci.
"Beyefendi inat etmeyin, paranızı fazlasıyla vereceğim" diye ısrar eder Kral..
Değirmenci direnir.
"Sen koskoca Kralsın, paran çok. Git Almanya'nın istediğin yerinde saray yap. Burayı benden önce babam işletiyordu. Ona da babasından kalmış, ben de çocuğuma bırakacağım.
Değirmenin bahçesinde dedemim, babamın mezarları var. Ben de ölünce yanlarına gömüleceğim. Burası bizim aile ocağımız. Satılık değil.." Sabrı tükenen ve sinirlenen Kral Frederick ayağa fırlar ve gürler..
"Sen benim Prusya Kralı Friedrick olduğumu bilmiyor musun yoksa?" Değirmenci, "Senin kral olduğunu biliyorum. Ama ben de bu değirmenin sahibi Sans-Souci'yim." Kral öfkeden deli gibi olur.
"Madem benim kim olduğumu biliyorsun, o halde zorla alabileceğimi de biliyor olmalısın. Bakalım o zaman ne yapacaksın?"
Değirmenci hiç telaşa düşmez ve tarihe geçecek ve dünyanın her yerinde Adalet'in sloganı olacak ünlü lafını söyler.
"Sen kralsın ama.. Berlin'de hâkimler var!."
Kral, kendi ıslah ettiği adalet sistemine ve o düzenin yargıçlarına halkın nasıl güvendiğini ve mahkemelere kralın bile laf geçiremeyeceğine inandığını anlar ve adamlarına, ayni tarihe geçen sözünü söyler..
"Hiçbir güç, hiçbir siyaset, hiçbir iktidar, kral bile olsa adaletten üstün değildir.
Hiç kimse adaletin üstüne çıkamaz." Kral İkinci Friedrich bu yel değirmeninin Prusya Krallığı devam ettikçe korunmasını ister ve sarayını hemen onun altına inşa ettirir.
İşte adalet ve sarayı !
Tanju Beyazıt