Ne de olsa ilk göz ağrımız ekonomi. Uzun yıllardır bu sıkıcı bilgi alanıyla uğraşmıyorum ama temel bilgilerin eksikliği dolayısıyla kimi yurttaşımızın her seferinde şaşkınlık yaşadığını görüyoruz. Normaldir. Her konuda şaşıranlar, ekonomide mi şaşırmayacak. Esas şaşırmasalar şaşırırız. İşte hatırlanması gereken bazı kurallar.

(1) Döviz fiyatlarıyla oynamak, baskı altında tutmak iyi  değildir, hatta mümkün de değildir. Döviz fiyatı uzun vadede mutlaka ülkeler arasındaki enflasyonu izler. Hatta orta vadede de izler. Kısa vadeler için döviz fiyatlarına müdahale edilebilir belki ama bunun için de çok büyük rezervlerinizin olması gerekir. Ne var ki hazıra dağ dayanmaz, rezervler çok çabuk erir gider, gene kaçınılmaz olanla baş başa kalırsınız.

(2) Faiz, yani paranın fiyatı, enflasyonun nedeni değil sonucudur. Para da bir metadır, yani maldır. Bu nedenle faizleri yani paranın fiyatını düşük tutmak isteyen mutlaka önce enflasyonu düşürmek zorundadır. Yüksek faizler konusunda takıntısı olan ekonomist cumhurbaşkanımız herhalde bu dersleri kaçırmış olmalı. Faizi devlet müdahalesiyle düşürürseniz, paranın yöneldiği başka şeylerin fiyatı artar. Yani istemeden enflasyonu körükleyebilirsiniz, son dönemde olduğu gibi.

(3)  Döviz ve faizle oynayarak enflasyonu düşük tutamazsınız. Sadece dengeleri daha çok sıkıntı verecek şekilde bozarsınız. Aslında sürekli denge veya dengesizlik diye bir şey yoktur. Sayısız ve sınırsız sayıda denge vardır. Dengesizlik denilen şey, istenmeyen veya tercih edilmeyen herhangi bir dengedir.

(4) Üretimi ve ihracatı artan bir ülke bir şekilde sorunları aşar. Ne var ki bu sorunlar aşılırken, yani istikrarsızlığın yarattığı sarsıntılarla uğraşılırken ülke içerisindeki gelir dağılımı her zaman sabit gelirlilerin ve ücretlilerin daha da aleyhine bozulur. Bazen gelir dağılımı nüfus dilimleri arasında fazla değişmez ama bireyler bu nüfus dilimleri arasında yer değiştirir. Bireysel refah ise sadece parasal gelirle ilgili değildir.

(5) Televizyonlardaki iktisatçıları boş yere izlemeyin. Onların çoğu sahibinin sesidir. Bazıları da büyücü diliyle anlatır, en basit konuyu anlaşılmaz hale getirir. En fazla bir düzine temel kuralı öğrenirseniz her şeyi olmasa da, çoğu şeyi çözersiniz.

.....

Bunlar bazı genel kurallar. Türkiye’de bazı yurttaşlarımız ekonomik gelişmeler çok tarafgir şekilde, at gözlükleriyle bakıyor, olduğundan daha iyi veya daha kötü göstermeye çalışıyor. Ancak bu ayrı bir konu.