Durum değerlendirmesi yaptığımız ilk yazıdan devamla.

Karanlık fabrikalar giderek yaygınlaşıyor. Çin’deki telefon parça üreticisi Changying Precision Teknoloji Company Fabrikasında, insansız kamyonlardan, depo ekipmanlarına kadar her şey bilgisayarlar tarafından kontrol ediliyor. Verimlilik % 250 artmış durumda.

Meksika’daki Constellation Brands Fabrikasında her vardiyada sadece 6 kişi görev yapıyor. Bu altı kişinin yaptığı işi daha önce 250 forklift operatörü yapıyordu.

Hollanda’da Philips karanlık fabrikasında 128 robot ve sadece dokuz insanla tıraş makinesi üretimi gerçekleşiyor.

Endüstriyel robotik sistemlerin kullanımı yaygınlaşırken, robot fiyatları giderek düşüyor. Kaynak robotları 2005 yılına göre 50.000$ ucuzlamış durumda 2025 yılında ise fiyatların 30.000$ daha ucuzlaması bekleniyor.

Boston Consulting Group araştırmasına göre, şu sıralarda fabrikadaki işlerin %10 unda otomasyona geçilebiliyor. Bu oranın 2025 de %23 e çıkması bekleniyor.

Robotik sistemlerin yaygınlaşması ile birlikte verimi olağanüstü artan emeğin açığa çıkardığı iş gücünün (işsiz sayısının) McKinsey Global İnstitute raporlarına göre 2030 yılına kadar 400 ile 800 milyon kişiye ulaşacağı hesaplanıyor.

Bunlar olurken, efektif talep daralması, işsiz insanların geçim sorunları ile karşı karşıya kalacağımız bir döneme girilecek.

Salgın nedeni ile, yaşamımızda beklenen değişiklikler daha hızlı yer etmeye başladı. Evden çalışma denendi yaygınlaştı. Böylece ofis yerine evden çalışmanın ölçülmesi sağlandı. Evden çalışmada, çalışma süresinin uzunluğunun şirket açısından yararı görüldü. Ofis aydınlatması, iklimlendirme, yemek ve servis giderleri ortadan kalktı. Bazı mesleklerin gereksizliği ortaya çıktı. Çalışanlar açısından, trafikte harcanan zamanı kazanmak, evde olmanın, ya da doğa ile baş başa iken çalışmanın rahatlığını yaşamak gibi avantajlar görüldü. Bu süreç devam edecek.

Kapitalist üretimin ürkütücü değişim ve dönüşümü, üretimde artışı, ürün kalitesinde standardı ve üretimde rekabet ve şeffaflık nedeni ile üretim maliyetlerini eşitleyen yararları yanında dünyanın her tarafını etkileyecek iki sonuca neden oluyor. Birincisi işsiz ve umusuz milyonlar, ikincisi üretici emeğin, üretim süreçlerinde şimdiye kadar görülmemiş düzeyde etkinliği.

Önümüzdeki dönemin yaşanabilir aydınlık dünyası, üretimden gelen gücü elinde bulunduran bu emekle kurulacak. Önümüzdeki dönemin ekonomi politik belirleyicisi, ne kızgın işsiz milyonlar ne etkinlikleri azalmış mavi yakalılar değil artık.

Üretimdeki etkin yeni emeğin, iyi gelir elde etmesi, donanımlı olması, üretim aracı bilgisayar ile teknik bilginin mülkiyetine sahip oluşu gibi farklılıkları var. Üretim araçları mülkiyetinin giderek önemini kaybetmesi, meta üretiminde, üretim değerinden daha çok meta değişim değeri ile oluşacak olan sömürüyü, fabrikalardan ya da üretim birimlerinden çıkararak, rekabetin acımasız şiddette olduğu değişim aşamasında yoğunlaştırıyor. Şimdi dünya yeni bir yoğunlukta ve şiddette, her gün artan ve değişen tekniklerle mal satma yani meta değişim aşamasını ele geçirmeye ya da bu alanda etkili olmaya çalışıyor. Değişim aşamasında yoğunlaşan rekabet ve sömürü, burada istihdam edilen emeğin de daha nitelikli olmasını zorunlu olarak dayatıyor.

Üretimde ve meta değişim süreçlerindeki emekle, taşımacılık/navlun, sigorta bankacılık ve iletişim alanlarındaki emekten oluşan bir öncü emeğin tüm ekonomiyi ürettiğini ve üretimden gelen gücü elinde bulundurduğunu görebiliyoruz. Kapitalist üretim, en hassas noktası finansman ve bankacılıkta, gelen tehlikeyi gördüğünden giderek insansız bir bankacılık oluşturma yolunda ilerliyor.

Toparlarsak, tüm dünyada milyonlarca işsiz var ve işsizlik giderek artıyor.

Sermayenin saldırgan tutumuna karşı çıkacak emek, görece yaşam koşulları iyi olan bir konumda, örgütlü değil, klasik örgütlenme metotları ile de örgütlenmeleri olanaksız.

Bu emeği örgütleyemeyen sendika ve siyasal partiler etkisiz.

Klasik anlamda örgütsüz olan bu emeğin durumundan yararlanacağını sanan sermaye, kapitalizmin geldiği aşamadaki işsizliği ve pazar yarışını, yaygın savaşlarla çözmeyi planlıyor görünmektedir.

Yeni aşamada ortaya çıkan sorunlar ancak emeğin penceresinden bakan bir anlayışla ve barış içinde çözülebilir. Bu umutsuz tabloda, bir umudun varlığını, bu umutsuz tablonun kendi içinde yeni ve güçlü bir umudu barındırdığını bilmemiz gerekiyor.

Üretim ve dağıtımda etkinleşen kristalize olmuş emek, özel ve özgün konularda çok hızlı ve etkin bir şekilde örgütlenebiliyor.

Doğaya karşı saldırılarda birlik olabiliyorlar. Kadına karşı şiddeti ve yaşam tarzına baskıyı red ediyorlar. Uluslararası iletişim ve dayanışma gerçekleştirebiliyorlar. Donanımları gereği orantısız zeka kullanıyorlar.

Örgütlenmeleri ve mücadele biçimleri farklı, sürekli siyasetin içinde olmak istemiyorlar. Politik bir etkinlik yapıp, işlerine dönüyorlar, yaşamdan zevk almayı biliyorlar.

Bu emeği örgütlemek şimdilik çok güç olsa bile, bu emeğe güven verecek bir siyasi örgütlenme gerçekleştirilebilir.

Artık yeni yasaları, yeni ışıksız fabrikalar yazacak.

Trump’ın şaşkınlığı, Biden’in bilgiçliği, Rusya ve Çin’in kapitalizmi, Mollacılıkla Reisçilik, bu yeni yazılımda olmayacaklar.